ಕಟೀಲು ಬ್ರಹ್ಮಕಲಶೋತ್ಸವ ಯಶಸ್ವಿ: ದೇವಿಯ ಮಹಿಮೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿ
ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಟೀಲು ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮಕಲಶೋತ್ಸವವು ಭಕ್ತರ ಸಡಗರ ಸಂಭ್ರಮದೊಂದಿಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಸಂಪನ್ನಗೊಂಡಿತು. ಈ ವೇಳೆ ಸಹಸ್ರಾರು ಭಕ್ತರು ದೇವಿಯ ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆದರು. ಕಟೀಲು ದೇವಿಯ ಸನ್ನಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರೆ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳು ಈಡೇರುತ್ತವೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಇಂಬು ನೀಡುವ ಘಟನೆಯೊಂದು ಬ್ರಹ್ಮಕಲಶೋತ್ಸವದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಡಾ. ಅರಳುಮಲ್ಲಿಗೆ ಪಾರ್ಥಸಾರಥಿ ಅವರು ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮದ ಬಗ್ಗೆ ಉಪನ್ಯಾಸ ನೀಡುವ ಮೊದಲು ದೇವಿಗೆ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ದೇವಿ ಹೂವಿನ ಮೂಲಕ ಅಭಯ ನೀಡಿದ ಪವಾಡಕ್ಕೆ ಭಕ್ತರು ಸಾಕ್ಷಿಯಾದರು.
ಕಟೀಲು ದೇವಾಲಯದ ಐತಿಹ್ಯ: ನಂದಿನಿ ನದಿಯೊಂದಿಗೆ ದೇವಿಯ ಸಂಬಂಧ
ನದಿಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಕಟೀಲು ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಒಂದು ಅನನ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರ. ಇದರ ನಿರ್ಮಾಣದ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ಸುಂದರ ಮತ್ತು ಶ್ರದ್ಧಾಭರಿತ ಐತಿಹ್ಯವಿದೆ. ಜಾಬಾಲಿ ಮಹರ್ಷಿಯ ಶಾಪಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ ಇಂದ್ರನ ಪುತ್ರಿ ನಂದಿನಿ, ನದಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹರಿಯಲು ಶುರುಮಾಡುತ್ತಾಳೆ. ಶಾಪ ವಿಮೋಚನೆಗಾಗಿ ನಂದಿನಿ ಮಹರ್ಷಿಯನ್ನು ಮೊರೆಹೋದಾಗ, ದುರ್ಗಾದೇವಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರೆ ದೇವಿಯೇ ಮುಕ್ತಿ ನೀಡುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ನಂದಿನಿ ನದಿ ತನ್ನ ಶಾಪ ವಿಮೋಚನೆಗಾಗಿ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿಯಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದಾಗ, ಸ್ವತಃ ಆ ನದಿಯಲ್ಲೇ ದೇವಿಯು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಳಾಗಿ ನಂದಿನಿಗೆ ಶಾಪದಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ನೀಡುತ್ತಾಳೆ. ಈ ಘಟನೆಯ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥವಾಗಿಯೇ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯವು ನಂದಿನಿ ನದಿಯ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿತು. ಇದು ಕಟೀಲು ಕ್ಷೇತ್ರದ ಪಾವಿತ್ರ್ಯತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ.
ಕಟೀಲು ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೂಪ್ರಶ್ನೆ ಮತ್ತು ಗೋಸೇವೆ: ದೇವಿಯ ಸಾನ್ನಿಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ
ಕಟೀಲು ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 12:25 ರಿಂದ 12:30 ರವರೆಗೆ ಹಾಗೂ ರಾತ್ರಿ 7:15 ರಿಂದ 8:30 ರವರೆಗೆ “ಹೂಪ್ರಶ್ನೆ” ಎಂಬ ವಿಶೇಷ ಸೇವೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತರು ಯಾವುದೇ ಹೊಸ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು ಅದು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗುತ್ತದೆಯೇ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ದೇವಿಯಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯುವ ವಿಧಾನವೇ ಈ ಹೂಪ್ರಶ್ನೆ.
ಶ್ರೀಕ್ಷೇತ್ರದ ಆರಾಧ್ಯ ದೇವತೆ ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿಯ ಆವಿರ್ಭಾವಕ್ಕೆ ಕಾರಣಳಾದ ನಂದಿನಿಯೇ ಗೋಮಾತೆಯ ಮೂಲ ಸ್ವರೂಪ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಕಟೀಲು ದೇವಾಲಯವು ಎರಡು ಸುಸಜ್ಜಿತ ಗೋಶಾಲೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಗೋವುಗಳಿಗೆ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಲಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪುಣ್ಯ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಆಸಕ್ತ ಭಕ್ತರಿಗೆ ನಂದಿನಿ ಗೋಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಕಟೀಲು ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯ: ಐತಿಹ್ಯ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆ ಮತ್ತು ಸನಾತನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅನಾವರಣ
ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಾವನ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ, ನಂದಿನಿ ನದಿಯ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ವಿರಾಜಮಾನವಾಗಿರುವ ಕಟೀಲು ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯವು ಕೇವಲ ಒಂದು ಪ್ರಾಚೀನ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವಲ್ಲ, ಅದು ಶತಮಾನಗಳ ಭಕ್ತಿ, ಶ್ರದ್ಧೆ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸನಾತನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಮ್ಮಿಲನವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ದಿವ್ಯ ತಾಣ. ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶಿಲೆಯೂ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಆಚರಣೆಯೂ ಆಳವಾದ ಐತಿಹ್ಯವನ್ನು, ದೈವಿಕ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತವೆ.
ಕಟೀಲು – ಒಂದು ನಾಮದ ಅರ್ಥ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಳವಾದ ಬೇರುಗಳು
‘ಕಟೀಲು’ ಎಂಬ ಪದಕ್ಕೆ ಹಲವು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳಿವೆ. ‘ಕಟಿ’ ಎಂದರೆ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ‘ಸೊಂಟ’ ಅಥವಾ ‘ಮಧ್ಯಭಾಗ’ ಎಂಬ ಅರ್ಥವಿದೆ. ನಂದಿನಿ ನದಿಯ ಉಗಮಸ್ಥಾನವಾದ ಕನಕಗಿರಿ ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರವನ್ನು ಸೇರುವ ಪಾವಂಜೆಯ ನಡುವಿನ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯ ನೆಲೆಸಿರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ‘ಕಟೀಲು’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಪ್ರಕಾರ, ‘ಕಟಿ’ ಎಂದರೆ ಕಷ್ಟ ಎಂದರ್ಥ. ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ತಾಯಿ ನೆಲೆಸಿದ ಸ್ಥಳ ಎಂಬ ಪೌರಾಣಿಕ ಮಹತ್ವವೂ ಇದಕ್ಕೆ ಇದೆ. ಕಾಲಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವು ‘ಕಟೀಲು’ ಎಂದೇ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು.
ಐತಿಹ್ಯದ ಪುಟಗಳು: ಜಾಬಾಲಿ ಮಹರ್ಷಿ, ನಂದಿನಿ ಮತ್ತು ಮೃಗಾಸುರನ ವಧೆ
ಕಟೀಲು ದೇವಾಲಯದ ಮೂಲದ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ಐತಿಹ್ಯವು ತ್ರೇತಾಯುಗದ ಕಥೆಯನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂದು ಭೂಲೋಕದಲ್ಲಿ ಮೃಗಾಸುರನೆಂಬ ರಾಕ್ಷಸನ ಅಟ್ಟಹಾಸ ಮಿತಿಮೀರಿತ್ತು. ಅವನು ಋಷಿಮುನಿಗಳಿಗೆ, ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ನಿರಂತರ ಹಿಂಸೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದನು. ಅವನ ಉಪಟಳವನ್ನು ತಾಳಲಾರದೆ, ದೇವತೆಗಳು ಮತ್ತು ಋಷಿಮುನಿಗಳು ಜಾಬಾಲಿ ಮಹರ್ಷಿಯ ಮೊರೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಜಾಬಾಲಿ ಮಹರ್ಷಿಯು ತಮ್ಮ ತಪೋಬಲದಿಂದ ಮೃಗಾಸುರನ ದುಷ್ಟತನವನ್ನು ಅರಿತು, ಅವನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಲು ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ದಾರಿ ತೋರುತ್ತಾರೆ.
ಜಾಬಾಲಿ ಮಹರ್ಷಿಯ ಸಲಹೆಯಂತೆ, ಲೋಕಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ದೇವತೆಗಳು ಒಂದು ಮಹಾ ಯಜ್ಞವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಯಜ್ಞ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಅತಿವೃಷ್ಟಿಯ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಯಜ್ಞಕ್ಕೆ ನೀರಿನ ಅಭಾವ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗ ಜಾಬಾಲಿ ಮಹರ್ಷಿಯು, ಇಂದ್ರನ ಬಳಿಯಿದ್ದ ನಂದಿನಿಯನ್ನು (ಕಾಮಧೇನುವಿನ ಮಗಳು) ಭೂಮಿಗೆ ಇಳಿದು ಯಜ್ಞಕ್ಕೆ ನೀರನ್ನು ಒದಗಿಸುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಮಹರ್ಷಿಯ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸಿ, ನಂದಿನಿ ಭೂಮಿಗೆ ಬರುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಯಜ್ಞಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ನೀರನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಾಳೆ.
ಯಜ್ಞ ಸಂಪನ್ನಗೊಂಡ ನಂತರ, ನಂದಿನಿ ತನ್ನ ನಿತ್ಯವಾಸ ಸ್ಥಾನವಾದ ಇಂದ್ರಲೋಕಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಲು ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ ಜಾಬಾಲಿ ಮಹರ್ಷಿಯು, ನಂದಿನಿ ಭೂಮಿಯಲ್ಲೇ ಉಳಿದು, ಮಾನವಕುಲಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕೆಂದು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ. ನಂದಿನಿ ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪದೆ, ತಾನು ಸ್ವರ್ಗಲೋಕಕ್ಕೆ ಮರಳಬೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟು ಹಿಡಿದಾಗ, ಕೋಪಿಷ್ಠರಾದ ಜಾಬಾಲಿ ಮಹರ್ಷಿ, ನಂದಿನಿಗೆ ‘ನೀನು ನದಿಯಾಗಿ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವೆ’ ಎಂದು ಶಾಪ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.
ಶಾಪಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ ನಂದಿನಿ ತೀವ್ರವಾಗಿ ದುಃಖಿತಳಾಗಿ, ಜಾಬಾಲಿ ಮಹರ್ಷಿಯ ಪಾದಗಳಿಗೆ ಬಿದ್ದು ಕ್ಷಮೆಯಾಚಿಸುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಶಾಪ ವಿಮೋಚನೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆಗ ಜಾಬಾಲಿ ಮಹರ್ಷಿ ಕರುಣೆ ತೋರಿ, ‘ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿಯನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರೆ, ದೇವಿಯೇ ನಿನಗೆ ಶಾಪ ವಿಮೋಚನೆಗೆ ಮಾರ್ಗ ತೋರುತ್ತಾಳೆ’ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ.
ನಂದಿನಿ ನದಿಯಾಗಿ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಹರಿಯುತ್ತಾ, ತನ್ನ ಶಾಪ ವಿಮೋಚನೆಗಾಗಿ ಅಚಲ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾಳೆ. ನಂದಿನಿಯ ನಿಷ್ಕಲ್ಮಷ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ತಪಸ್ಸಿಗೆ ಮೆಚ್ಚಿದ ದೇವಿ, ಸ್ವತಃ ನಂದಿನಿ ನದಿಯ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ‘ಲಿಂಗ’ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿ, ನಂದಿನಿಗೆ ಶಾಪ ವಿಮೋಚನೆ ನೀಡುತ್ತಾಳೆ. ಮೃಗಾಸುರನ ಸಂಹಾರಕ್ಕೂ ಕೂಡ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯು ಆಶೀರ್ವದಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಇದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ, ನಂದಿನಿ ನದಿಯ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯವು ನಿರ್ಮಾಣವಾಯಿತು. ಇದು ಕಟೀಲು ಕ್ಷೇತ್ರದ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಮೂಲ ಕಾರಣವಾದ ಐತಿಹ್ಯ.
ಕಾಲಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ವಿಕಸನ
ಕಟೀಲು ದೇವಾಲಯವು ಕೇವಲ ಪೌರಾಣಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೊಂದಿಲ್ಲ, ಅದರ ಐತಿಹಾಸಿಕ ವಿಕಸನವೂ ಗಮನಾರ್ಹ. ಶತಮಾನಗಳಿಂದಲೂ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಭಕ್ತರ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ದೇವಾಲಯವಾಗಿ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದ ಇದು, ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ರಾಜಮನೆತನಗಳ ಮತ್ತು ಭಕ್ತರ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದು ಭವ್ಯ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.
ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಸ್ಥಳೀಯ ಅರಸರು ಮತ್ತು ಜಮೀನ್ದಾರರು ದೇವಾಲಯದ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅಪಾರ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಕಾರ್ಯಗಳು ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ನಡೆದು, ದೇವಾಲಯದ ರಚನೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಹಲವು ಶತಮಾನಗಳ ಹಿಂದಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ದಾಖಲೆಗಳು ಕಟೀಲು ಕ್ಷೇತ್ರದ ಪ್ರಾಚೀನತೆ ಮತ್ತು ಮಹತ್ವವನ್ನು ಸಾರುತ್ತವೆ. ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತುಳುನಾಡಿನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಮರದ ಕೆತ್ತನೆಗಳು, ಕಲ್ಲಿನ ಕಂಬಗಳು, ಮತ್ತು ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಸುತ್ತಲಿನ ಕಲಾತ್ಮಕ ರಚನೆಗಳು ದೇವಾಲಯದ ಪುರಾತನ ವೈಭವವನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತವೆ.
ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ಕೈಂಕರ್ಯಗಳು
ಕಟೀಲು ದೇವಾಲಯವು ತನ್ನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ನಿರಂತರ ಪೂಜಾ ಕೈಂಕರ್ಯಗಳಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿದಿನ ಬೆಳಗ್ಗೆಯಿಂದ ರಾತ್ರಿಯವರೆಗೆ ವಿವಿಧ ಪೂಜೆಗಳು, ಮಂಗಳಾರತಿಗಳು ಮತ್ತು ಭಕ್ತರ ಸೇವೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಮಹಾಪೂಜೆ, ರಂಗಪೂಜೆ, ದುರ್ಗಾ ಹೋಮ, ಚಂಡಿಕಾ ಹೋಮ, ಸೀಯಾಳಾಭಿಷೇಕ ಮುಂತಾದ ಸೇವೆಗಳು ಇಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಶುಕ್ರವಾರಗಳು ಮತ್ತು ಮಂಗಳವಾರಗಳು ಭಕ್ತರಿಂದ ತುಂಬಿ ತುಳುಕುತ್ತವೆ.
ಬ್ರಹ್ಮಕಲಶೋತ್ಸವ ಮತ್ತು ದೇವಿಯ ಮಹಿಮೆ
ದೇವಾಲಯದ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಮತ್ತು ಪುನಃಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಬ್ರಹ್ಮಕಲಶೋತ್ಸವವು ಕಟೀಲು ಕ್ಷೇತ್ರದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಮೈಲಿಗಲ್ಲು. ಈ ಮಹೋತ್ಸವವು ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ನಡೆಯುವ ಒಂದು ಬೃಹತ್ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವೇದ ಘೋಷಗಳು, ಹೋಮ ಹವನಾದಿಗಳು, ವಿವಿಧ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಅತ್ಯಂತ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ನೆರವೇರುತ್ತವೆ. ಸಹಸ್ರಾರು ಭಕ್ತರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸೇರಿ, ದೇವಿಯ ದರ್ಶನ ಪಡೆದು ಪುನೀತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಈ ಬ್ರಹ್ಮಕಲಶೋತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿಯು ಮತ್ತಷ್ಟು ಪ್ರಖರವಾಗಿ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ.
ಹೂಪ್ರಶ್ನೆ: ದೇವಿಯ ನೇರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ
ಕಟೀಲು ದೇವಾಲಯದ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಚರಣೆ ಹೂಪ್ರಶ್ನೆ. ಇದು ಭಕ್ತರು ದೇವಿಯಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಪಡೆಯುವ ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ವಿಧಾನ. ಪ್ರತಿದಿನ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 12:25 ರಿಂದ 12:30 ರವರೆಗೆ ಹಾಗೂ ರಾತ್ರಿ 7:15 ರಿಂದ 8:30 ರವರೆಗೆ ಈ ಸೇವೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಹೊಸ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು, ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಗೊಂದಲಮಯ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ, ಆ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬಹುದೇ ಅಥವಾ ಬೇಡವೇ ಎನ್ನುವ ಕುರಿತು ದೇವಿಯಿಂದ ಆದೇಶ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದೇ ಹೂಪ್ರಶ್ನೆ. ದೇವಿಯು ಹೂವಿನ ಮೂಲಕ ನೀಡುವ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ದೈವಿಕ ಉತ್ತರವೆಂದು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪದ್ಧತಿಯು ಭಕ್ತರ ದೇವಿಯ ಮೇಲಿನ ಅಚಲ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಗೋಸೇವೆ: ನಂದಿನಿ ಮತ್ತು ಗೋಮಾತೆಯ ಸಂಬಂಧ
ಶ್ರೀಕ್ಷೇತ್ರದ ಆರಾಧ್ಯಮೂರ್ತಿ ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿಯ ಆವಿರ್ಭಾವಕ್ಕೆ ಕಾರಣಳಾದ ನಂದಿನಿಯ ಮೂಲ ಸ್ವರೂಪವೇ ಗೋಮಾತೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಕಟೀಲು ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಶ್ರೀಕ್ಷೇತ್ರವು ಗೋಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಿದೆ. ದೇವಾಲಯವು ಎರಡು ಸುಸಜ್ಜಿತ ಗೋಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಗೋವುಗಳಿಗೆ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಿ, ಅವುಗಳ ಪಾಲನೆ-ಪೋಷಣೆಯನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಸಕ್ತ ಭಕ್ತರಿಗೂ ‘ನಂದಿನಿ ಗೋಸೇವೆ’ಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡು ಪುಣ್ಯ ಸಂಪಾದಿಸಲು ದೇವಾಲಯವು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿದೆ. ಗೋವುಗಳ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆಯು ಇಲ್ಲಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ.
ಯಕ್ಷಗಾನ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ
ಕಟೀಲು ದೇವಾಲಯವು ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಉಳಿದಿಲ್ಲ, ಅದು ಕಲೆ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೂ ಅಪಾರ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಯಕ್ಷಗಾನ ಬಯಲಾಟ ಮೇಳಗಳು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. ಕಟೀಲು ಕ್ಷೇತ್ರದ ಆರು ಯಕ್ಷಗಾನ ಮೇಳಗಳು ವರ್ಷದಾದ್ಯಂತ ಕರಾವಳಿ ಮತ್ತು ಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಯಲಾಟ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಧರ್ಮ ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ಕಲಾ ಪೋಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ. ಈ ಮೇಳಗಳು ಕಟೀಲು ದೇವಿಯ ಸೇವೆಗೆ ತಮ್ಮನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಸಾವಿರಾರು ಕಲಾಪ್ರೇಮಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತವೆ.
ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿಯೂ ದೇವಾಲಯದ ಪಾತ್ರ ಹಿರಿದು. ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜು, ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಗುಣಮಟ್ಟದ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಮುದಾಯದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತಿವೆ.
ಕಟೀಲು – ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ತೀರ್ಥಕ್ಷೇತ್ರ
ಒಟ್ಟಾರೆ, ಕಟೀಲು ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯವು ತನ್ನ ಪೌರಾಣಿಕ ಐತಿಹ್ಯ, ದೈವಿಕ ಶಕ್ತಿ, ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಾಜಮುಖಿ ಕಾರ್ಯಗಳಿಂದಾಗಿ ಒಂದು ಅನನ್ಯ ತೀರ್ಥಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ. ನಂದಿನಿ ನದಿಯ ನಡುವೆ ನೆಲೆಸಿರುವ ಈ ದಿವ್ಯ ಸನ್ನಿಧಾನವು ಭಕ್ತರ ಪಾಲಿಗೆ ಆಶಾಕಿರಣವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ ಮಾನಸಿಕ ಶಾಂತಿ, ನೆಮ್ಮದಿ ಮತ್ತು ದೈವಿಕ ಅನುಗ್ರಹ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಆಳವಾಗಿ ಬೇರೂರಿದೆ. ಕಟೀಲು ದೇವಾಲಯವು ಕೇವಲ ಕಲ್ಲಿನ ರಚನೆಯಲ್ಲ, ಅದು ಜೀವಂತ ನಂಬಿಕೆ, ನಿರಂತರ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮತ್ತು ಸನಾತನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಹಿರಿದಾದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿದೆ.